درزی لێو و درزی کۆڵی لە باوترین کەموکوڕیەکانی لەدایکبوونن. دروستبوونی ناتەواوی لێو (لێوی درز) یان سەقفی دەم (درزی کۆڵی دەم) لەوانەیە بە تەنیا یان پێکەوە ڕووبدات. ئەم حاڵەتانە لەوانەیە لە توندییاندا جیاواز بێت و کاریگەری لەسەر یەکێک یان هەردوو لایەکی دەموچاو هەبێت.
درزی لێو و سەقفی دەم لە قۆناغە سەرەتاییەکانی گەشەکردندا پێش لەدایکبوونی منداڵەکەت ڕوودەدات. لە کاتی گەشەکردنی کۆرپەلەدا، ڕەنگە هەندێک بەش لە لێوی سەرەوە یان سەقفی دەم بە شێوەیەکی ئاسایی دروست نەبن. چاککردنەوەی لێو و کۆڵی درز جۆرێکە لە نەشتەرگەری جوانکاری کە ئەم نائاساییانەی گەشەکردن ڕاست دەکاتەوە و کارکردنی ئاسایی دەگەڕێنێتەوە و ڕواڵەتێکی سروشتیتر بۆ نەخۆش دروست دەکات. زۆربەی درزەکان دەتوانرێت بە تەکنیکە تایبەتەکانی نەشتەرگەری جوانکاری چاک بکرێتەوە، ئەمەش توانای خواردن و قسەکردن و بیستن و هەناسەدانی منداڵ زیاد دەکات، لە هەمان کاتدا دەرکەوتن و کارکردنی ئاسایی دروست دەکات.
لە چاککردنەوەی لێو یان کۆڵی درزدا، هەڵسەنگاندنی سەرەتایی لەلایەن تیمێکی پسپۆڕەوە زۆر گرنگە. ئەم تیمە پێکەوە پێویستە پلانێکی چارەسەرکردن دابڕێژن کە چاککردنەوەی درزەکە بە نەشتەرگەری، چاککردنەوەی قسەکردن و ڕاستکردنەوەی ددان لەخۆبگرێت. ئەم تیمە لەوانەیە ئەمانەی خوارەوە لەخۆ بگرێت:
پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاری، پزیشکی منداڵان، پزیشکی ددانی منداڵان، پزیشکی گوێ و لووت، چارەسەرکەری قسەکردن، پزیشکی نەخۆشیەکانی قسەکردن، ڕاوێژکاری بۆماوەیی، توێژەری کۆمەڵایەتی
نەشتەرگەری چاککردنەوەی لێوی درز ڕێکارێکی تایبەتمەندە کە ئامانجی نەک تەنها داخستنی عەیبەکە بەڵکو گەڕاندنەوەی کارکردنی ئاسایی بۆ منداڵەکەت. چاککردنەوەی لێوی درز کە پێی دەوترێت Cheiloplasty، بریتییە لە گەڕاندنەوەی دیمەنێکی ئاسایی بەم هەنگاوانەی خوارەوە:
چاکردنەوەی ماسولکەکانی لێو بۆ ئەوەی ڕێگە بدرێت بە جوڵەی ئاسایی دەموچاو، قسەکردن و خواردن
داخستنی درزەکە بەجۆرێک کە پەڵەکە لە پێکهاتەی لێوی سروشتیدا بێت
شێوەی کەوانەکەی کیوپید (ناوچەی کێشراو لە ناوەڕاستی لێوی سەرەوە)
دڵنیابوون لە مەودای پێویست لە نێوان لێوی سەرەوە و لووت
چاککردنەوەی لێواری دەرەوەی لووت یان بنکەی لووت بۆ دروستکردنی ڕواڵەتێکی سروشتی
بەو پێیەی کۆڵی دەم هەم سەقفی دەم و هەم زەوی لووت پێکدەهێنێت، پێویستە ئەم ڕەچاوکردنانەی خوارەوە لە کاتی چاککردنەوەی درزی کۆڵی لووتدا لەبەرچاو بگیرێت
پەیوەندی تام بە کەناڵی بیستن
گەشەی ددان و پەیوەندی ئاسایی چەناگە
بەو پێیەی بوونی درز کاریگەری لەسەر شێوەی لووتیش هەیە، ڕەنگە ڕێکاری زیاتر پێویست بێت بۆ ئەم مەبەستانەی خوارەوە:
دروستکردنی سیمیتری لە نێوان کونەکانی لووت
دروستکردنی درێژی سروشتی کۆلۆمێلا (ئەو شانەیەی کە… کونە لووتەکان)
زیادکردنی گۆشەی نوکی لووت بۆ ڕێگریکردن لە تەختبوونی نووکەکە یان ڕاکێشانی بەرەو خوارەوە
کاتی چاککردنەوەی درزەکان بەندە بە بارودۆخی تاکەکەسی منداڵەکەتەوە. بەگشتی چاککردنەوەی لێو لە نێوان ٢ بۆ ٤
مانگ ئەنجام دەدرێت، کاتێک خۆراکدان و گەشەی منداڵەکە جێگیرە.
چاککردنەوەی درزی کۆڵی بەزۆری کەمێک دواتر ئەنجام دەدرێت، لە دەوروبەری تەمەنی ٩ بۆ ١٨ مانگیدا. ڕەنگە چاککردنەوەی درز دوابکەوێت تاوەکو کێشە جددیترەکانی تر، وەک تێکچوونی دڵ یان سییەکان چارەسەر دەکرێن.
سەرکەوتن و سەلامەتی نەشتەرگەری درزاوی منداڵەکەت بە ڕاوێژکردن لەگەڵ پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاری دەست پێدەکات، و تاڕادەیەکی زۆر بەندە بە ڕاستگۆییتەوە.
ئامادەبە بۆ گفتوگۆکردن
نیگەرانیەکانت، و هەڵسەنگاندنی منداڵەکەت
ئەو بژاردانەی کە بەردەستن بۆ چاککردنەوەی لێو یان کۆڵی درز
دەرئەنجامە ئەگەرییەکانی نەشتەرگەری و… مەترسی و ئاڵۆزییەکان
شێوازی چارەسەری هەڵبژێردراو
ڕاستگۆبە سەبارەت بە نیگەرانییەکانت سەبارەت بە منداڵەکەت، هەروەها سەبارەت بە توانای پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاری بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی. سەرکەوتن و سەلامەتی نەشتەرگەرییەکە و ڕەزامەندی گشتیت لە ڕێکارەکە پێویستی بەوەیە کە تۆ
ڕاستگۆیانە نیگەرانییەکانتان بەیەکەوە باس بکەن
مێژوویەکی تەندروستی تەواو بۆ منداڵەکەت دابین بکەن، لەوانەش دەرمان و ڤیتامین و تەواوکەری گیایی.
بە وردی ڕێنماییەکانی پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاریتان جێبەجێ بکەن.
پێش نەشتەرگەری، پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاریت ئەمانەی خوارەوەت لەگەڵدا باس دەکات:
ڕەچاوکردنی پێش نەشتەرگەری، پشکنینی دەستنیشانکردن، و دەرمان
ڕێنماییەکان و دەرمانەکانی ڕۆژی نەشتەرگەری
زانیاری تایبەت سەبارەت بە بێهۆشکردن
هەروەها پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاریت ڕوونی دەکاتەوە کە نەشتەرگەرییەکە لە کوێ ئەنجام دەدرێت. چاککردنەوەی درز بەزۆری لە شوێنی نەخۆشخانە لە ژێر بێهۆشکردنی گشتی ئەنجام دەدرێت.
هەندێک جار، لەوانەیە ئامێرێکی زارەکی بدرێت بە منداڵەکەت کە پێی دەوترێت ئۆبتورەیتەر بۆ ئەوەی پێش چاککردنەوەی لێوی درزاوی بەکاری بهێنێت. ئەمەش یارمەتی منداڵەکەت دەدات بۆ خواردن و یارمەتی پاراستنی کەوانەکەی لێو دەدات پێش نەشتەرگەری.
لە کاتی نەشتەرگەری لێو و کۆڵی درزدا چی ڕوودەدات؟
قۆناغی یەکەم – بێهۆشکردن
بێهۆشکردنی گشتی بەکاردێت بۆ ئەوەی منداڵەکەت لە کاتی… نەشتەرگەری.
قۆناغی دووەم – بڕین
ئامانجی نەشتەرگەری لێوی درز داخستنی ناوچەی جیابوونەوەی لێو و گەڕاندنەوەی کارکردن و پێکهاتە و دەرکەوتنی ئاسایی لێوی سەرەوەیە. بڕینی نەشتەرگەری لە هەردوو لای لێوی درزاویدا دەکرێت و فلاپەکان دروست دەکرێن بۆ ئەوەی پێکەوە کۆبکرێنەوە و بدرێن بۆ داخستنی لێوی درزاوی.
چاکردنەوەی درزی کۆڵی پێویستی بە دووبارە دانانی شانە و ماسولکەکان هەیە بۆ داخستنی کۆڵی درز و دروستکردنی سەقفی دەم. بڕینی نەشتەرگەری لە هەردوو لای لێوی درزاوی و فلاپ بەکاردەهێنرێت بۆ دووبارە دانانی ماسولکەکان و پێکهاتەکانی تامی ڕەق و نەرم. پاشان شوێنی چاککردنەوەکە کە بەزۆری لە هێڵی ناوەڕاستی سەقفی دەمدایە، بە چەرمەسەری دادەخرێت، ئەمەش ڕێگە بە درێژییەکی پێویست دەدات لە کۆڵی دەم بۆ خۆراکدانی ئاسایی و قسەکردن، هەروەها بەردەوامی گەشەکردن بە درێژایی ژیان.
هەنگاوی سێیەم – داخستنی بڕینەکان
بڕینی لێو و کۆڵی درز دەتوانرێت بە مژینی یان بڕینی نەمژراو.
تێبینی: گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەرچەندە دەتوانرێت درزێک لە یەک نەشتەرگەریدا چاک بکرێتەوە، بەڵام چارەسەرکردن بۆ منداڵێک کە درزێکی هەیە لەدایک دەبێت بە درێژایی تەمەنی هەرزەکاری بەردەوام دەبێت، و هەندێکجار تەنانەت تەمەنی گەورەیی، و لەگەڵ گەشەکردنی منداڵەکە، ڕەنگە نەشتەرگەری لاوەکی پێویست بێت بۆ باشترکردنی کارکردن یان دەرکەوتن.
هەنگاوی چوارەم – چاودێریکردنی… ئەنجامەکان
بەزۆری، پەڵە دەرەکییەکانی چاککردنەوەی درزەکان لە کۆنتۆرە سروشتییەکانی لێوی سەرەوە و لووتدا دەبن. بە تێپەڕبوونی کات ئەمانە کاڵ دەبنەوە و توانای گەشەکردن و کارکردنی ئاسایی منداڵەکەت باشتر دەبێت.
بڕیاری نەشتەرگەری درز بڕیارێکی زۆر کەسییە و پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاریت سوود و ئامانج و مەترسییە ئەگەرییەکان و ئاڵۆزییەکانی نەشتەرگەرییەکەتان بۆ ڕوون دەکاتەوە. داوات لێدەکرێت فۆڕمی ڕەزامەندی واژۆ بکەیت کە ئاماژە بەوە دەکات کە تۆ بە تەواوی لە جۆری نەشتەرگەرییەکە، بژاردەکانی تر و مەترسی و ئاڵۆزییە ئەگەرییەکان تێدەگەیت.
خوێنبەربوون (هیماتۆما)
کێشە لە چاکبوونەوەی بڕینەکان
چاکبوونەوەی ناڕێک و پێکی پەڵەکان وەکو گرژبوون (گرژبوون یان ڕاکێشانی شانەکان)
ناڕێکی یان ناهاوسەنگی مانەوە
مەترسیەکانی بێهۆشکردن
هەستیاری بە چەسپ، بڕین، بەرهەمەکانی خوێن، بەرهەمە ناوەکییەکان، و دەرمانی دەرزی
زیانی توخمە قووڵەکان (وەک دەمارەکان، خوێنبەرەکان، ماسولکەکان، و سییەکان، کە لەوانەیە کاتی یان هەمیشەیی بن)
ئەگەری پێویستی دووبارە نەشتەرگەری
دوای نەشتەرگەری، منداڵەکەت لەوانەیە پەردەی یان پەردەیەکی لەسەر برینەکانی دەرەوەی دەمی دابنرێت.
ڕەنگە ڕێنمایی تایبەتت پێ بدرێت، وەک:
چۆن گرنگی بە شوێنی نەشتەرگەرییەکە بدەیت.
دەرمانەکان، یان بە شێوەی ناوچەیی یان بە شێوەی زارەکی، بۆ یارمەتیدانی چاکبوونەوەی برینەکە یان کەمکردنەوەی مەترسی هەوکردن.
گرنگییەکی تایبەت بە تەندروستی گشتی منداڵەکەت بدە، و کەی سەردانی پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاری بکەیت دوای نەشتەرگەری.
پزیشکی نەشتەرگەری جوانکاریت یان ستافی بەشی ڕێنماییت دەدات لەسەر چۆنیەتی خۆراکدانی منداڵەکەت و هەر سنووردارکردنێک یان چالاکیەکی تایبەت. سەرت سوڕمێ ئەگەر منداڵەکەت لە ژووری چاکبوونەوەدا بە سپلینتی دەستیەوە بینی. ئەم سپلینتانە یارمەتیدەرن بۆ ئەوەی منداڵەکەت لە ماوەی چاکبوونەوەدا ئازاری شوێنی نەشتەرگەرییەکە نەدات. ئەم سپلینتانە دەتوانرێت بە شێوەیەکی کاتی لە ڕۆژێکدا چەند جارێک دەربهێنرێت، بە مەرجێک وریا بیت دەست لە شوێنی نەشتەرگەری نەدەیت یان پەنجەی گەورەت نەمژێت. ناڕەحەتی منداڵەکەت پێویستە بە دەرمانی ئازارشکێن کەم بکرێتەوە. ڕەنگە پێویست بکات هەندێک درز دوای نەشتەرگەری لاببرێن، ئەگەر پێویست بوو. چاکبوونەوەی برینەکان بۆ ماوەی چەند هەفتەیەک بەردەوام دەبێت لەگەڵ کەمبوونەوەی ئاوسانی برینەکە. دوای نەشتەرگەری، پاراستنی توندی خۆر پێویستە بۆ ڕێگریکردن لە پەڵەی نائاسایی.
